Το πλήρες κείμενο της μπροσούρας είναι το εξής:
Τηλεργασία: Μια σύγχρονη μορφή εκμετάλλευσης
Εισαγωγή
Το παρακάτω κείμενο εργασίας αποτελεί μια συλλογική προσπάθεια της Attack στην ανεργία και την επισφάλεια να αναλύσει τις βασικές πτυχές μιας ολοένα και πιο ισχυρής τάσης στην σύγχρονη αγορά εργασίας, την τηλεργασία. Το κείμενο επιδιώκει να συμπτύξει τα αποτελέσματα ερευνών-μελετών και τις υπάρχουσες θεωρητικές επεξεργασίες του εργατικού κινήματος με τις εμπειρίες και τα βιώματα των εργαζομένων στην τηλεργασία.
Με γνώμονα ότι το σύνολο του εργατικού κινήματος, και ειδικότερα η Νέα Εργατική Βάρδια, βρίσκεται αντιμέτωπο ολοένα και περισσότερο με την τηλεργασία και τα φαινόμενα αυθαιρεσίας που την συνοδεύουν, εκτιμούμε πως το παρόν κείμενο εργασίας μπορεί να αποτελέσει έναν εν δυνάμει οδηγό αγώνα και διεκδικήσεων τόσο για τις εργατικές συλλογικότητες όσο και για τους εργαζομένους που εργάζονται υπό καθεστώς τηλεργασίας.
Περιεχόμενα:
- Οι εργασιακές αλλαγές τον καιρό της πανδημίας – Το ενδεχόμενο παγίωσης της τηλεργασίας
- Τι είναι η τηλεργασία;
- Η ανάπτυξη της τεχνολογίας και η «αξιοποίησή» της από το κεφάλαιο
- Η τηλεργασία στο σήμερα – Σημείο τομής η πανδημία
- Η τηλεργασία στο αύριο
- Οι συνέπειες της τηλεργασίας στον/ην εργαζόμενο/η
- Η απάντηση μας μπροστά σε μία νέα πραγματικότητα
- Διεκδικητικό πλαίσιο πάλης
1. Οι εργασιακές αλλαγές τον καιρό της πανδημίας – Το ενδεχόμενο παγίωσης της τηλεργασίας
Η πανδημία του κορωνοϊού αναδιαμόρφωσε σε πολλά σημεία το εργασιακό τοπίο. Η συντριπτική πλειοψηφία των μισθωτών ήρθε αντιμέτωπη με τον κίνδυνο της ανεργίας, της μείωσης μισθών και της αναδιοργάνωσης του εργατικού ωραρίου. Η παγκόσμια εφαρμογή έκτακτων εργατικών νομοθετημάτων, προκειμένου να αποφευχθεί ο συνωστισμός εργαζομένων (και πελατών) στους χώρους εργασίας, επανέφερε πιο επιθετικά στο προσκήνιο μοντέλα και τρόπους εργασίας, που τα παλιότερα χρόνια είτε βρίσκονταν σε πειραματικό στάδιο είτε ήταν πρώιμα ανεπτυγμένα.
Έννοιες και καταστάσεις, με προεξέχουσες την εκ περιτροπής εργασία και την τηλεργασία, άλλαξαν ριζικά την καθημερινότητα των εργαζομένων. Οι έκτακτες αυτές συνθήκες κατάφεραν καίρια πλήγματα στο παγκόσμιο εργατικό δυναμικό, μέσω της ελαστικοποίησης του εργατικού ωραρίου, της αλλαγής του χώρου δουλειάς, της μεταβίβασης μέρος του μισθού (του μεταβλητού κεφαλαίου, κατά τον μαρξισμό) από τον εργοδότη στο κράτος (δηλαδή, τελικά, στους ίδιους τους φορολογούμενος εργαζομένους) κ.ο.κ..
Κύριο ζητούμενο για το εργατικό κίνημα, εν μέσω και μετά την πανδημία, αποτελεί αρχικά η μη νομιμοποίηση-μονιμοποίηση των αντεργατικών, υπερεκμεταλλευτικών αυτών αλλαγών και εν τέλει η πλήρης ανατροπή τους. Για να επιτευχθεί κάτι τέτοιο, απαιτείται βαθύτερη ανάγνωση της νέας πραγματικότητας, όπως αυτή διαμορφώθηκε και συνεχίζει να διαμορφώνεται.
Όσον αφορά αρχικά, την εκ περιτροπής εργασία, αυτή φαίνεται πως εφαρμόστηκε από τις κυβερνήσεις ως ένα κατά βάση προσωρινό μέτρο που «γεννήθηκε» από την υγειονομική κρίση και στόχευε στην άμεση ανακούφιση των εργοδοτών από το «βάρος» της καταβολής ολόκληρου μισθού. Παρόμοια λογική ακολούθησε και η εφαρμογή των μεικτών συστημάτων αμοιβών (π.χ. ΣΥΝ-εργασία).
Όσον αφορά την τηλεργασία όμως, τα πράγματα είναι διαφορετικά. Η τηλεργασία αποτελεί μια ξεχωριστή και ιδιαίτερη περίπτωση για το σύνολο του φάσματος της εργασίας καθώς με την ανάδειξη των πλεονεκτημάτων της για το κεφάλαιο, ο κίνδυνος διεύρυνσης και παγίωσης της, (και) μετά την πανδημία, φαντάζει πιο ορατός από ποτέ. Ενδεικτικά, εν μέσω της πανδημίας η τηλεργασία φαίνεται να παγιώνεται ως νέα πραγματικότητα για πολλούς εργαζόμενους της μισθωτής διανόησης (τηλεπικοινωνίες, πληροφορική, ναυτιλιακά, ΜΜΕ, τεχνική υποστήριξη κ.λπ.), σε όλο τον κόσμο.
2. Τι είναι η τηλεργασία;
Η τηλεργασία, εν πολλοίς, ορίζεται ως η δυνατότητα ή υποχρέωση ενός εργαζομένου να δουλεύει εκτός του συμβατικού εργασιακού χώρου αξιοποιώντας τη συνδυαστική χρήση των τεχνολογικών μέσων. Ο εργαζόμενος στην τηλεργασία επικοινωνεί εξ’ αποστάσεως με τη χρήση ηλεκτρονικών μέσων με τον εργοδότη του και εν γένει τη διεύθυνση της εταιρείας, τους συναδέλφους του και (όπου χρειάζεται) με τους πελάτες που εξυπηρετεί.
Η τηλεργασία στηρίχθηκε στην πεποίθηση πως πλέον, η καταλυτική ανάπτυξη του Internet -ιδιαίτερα στη σημερινή και μελλοντική φάση εξέλιξής του- μπορεί να «μεταφέρει» τον χώρο δουλειάς σε οποιοδήποτε τοποθεσία ο εργαζόμενος μπορεί να βρει πρόσβαση στο διαδίκτυο (χωρική παράμετρος) και να διαθέτει μέσο εργασίας (δηλαδή έναν υπολογιστή, ένα laptop ή ακόμα και ένα κινητό). Τα κύρια τεχνολογικά σημεία τομής, που μπορούν να καθιερώσουν την τηλεργασία ως δομικό κομμάτι της εργασιακής πραγματικότητας στο σήμερα είναι τα σύγχρονα λογισμικά και μέσα εργασίας, οι νέες δυνατότητες άμεσης επικοινωνίας (chat, webcamera κ.ά.) και τα ιδιωτικά δίκτυα.
Η τηλεργασία συχνά αναφέρεται και ως «δουλειά από το σπίτι». Παρόλα αυτά δεν πρέπει να συγχέεται ούτε με τις «δουλειές στο σπίτι», δηλαδή την οικιακή δουλειά στα πλαίσια του νοικοκυριού (παρόλο που για μας θεωρείται εργασία που θα πρέπει να αμείβεται), ούτε με εργασίες που παραδοσιακά, δηλαδή κατά τα πρώιμα και μεταγενέστερα στάδια του καπιταλισμού, διεξάγονταν εξ’ ολοκλήρου ή εν μέρει από το σπίτι πάντα υπό την εποπτεία κάποιου εργοδότη (π.χ. ράφτρες, μισθωτοί διορθωτές, μεταφραστές, σχεδιαστές, μισθωτοί ζωγράφοι).
